(Cadn.com.vn) - Trong khi tình hình biển Đông đang có phần lắng dịu giữa lúc các nước tranh chấp đang thương thuyết để đạt được Bộ Quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC) với Trung Quốc, Bắc Kinh lại dội gáo nước lạnh vào mọi nỗ lực này.

Trong chiến dịch mở rộng tuyên bố chủ quyền biển Đông, Trung Quốc ngày 8-1 ra lệnh cho tàu cá nước ngoài phải xin phép chính quyền địa phương trước khi đánh bắt hoặc thăm dò cá tại 2/3 diện tích khu vực giàu tài nguyên này.

Theo quy định bắt đầu có hiệu lực từ ngày 1-1-2014 vốn được chính quyền tỉnh Hải Nam công bố vào cuối tháng 11-2013, tàu nào vi phạm sẽ bị xua đuổi, cá tôm bắt được sẽ bị tịch thu và bị phạt với số tiền phạt lên tới 82.600 USD. Trong một số trường hợp, tàu đánh cá có thể bị tịch thu và thủy thủ trên tàu sẽ bị truy tố theo luật pháp Trung Quốc.

Theo hãng tin AP, quyết định này đi kèm với thông báo hồi cuối tháng 11 về Khu vực xác định phòng không mới (ADIZ), đòi hỏi máy bay nước ngoài phải thông báo cho Bắc Kinh về lịch trình những chuyến bay qua vùng biển Hoa Đông, nơi Bắc Kinh đang bị khóa trong một lãnh thổ đắng tranh chấp với Nhật Bản.

Điều đó cho thấy những động thái vô lý của Bắc Kinh nơi vùng biển vốn thuộc về nhiều quốc gia khác và hành động này của Trung Quốc chắc chắn sẽ làm cho tranh chấp ở biển Đông và cả biển Hoa Đông căng thẳng hơn.

Ông John Tkacik, chuyên gia về Trung Quốc từng làm việc tại Bộ Ngoại giao Mỹ cho rằng,“đây là diễn tiến quan trọng, nhưng không phải là bất ngờ”. Theo ông Tkacik, Bắc Kinh đang bước ra khỏi sự mơ hồ trước đây về quy chế pháp lý của “đường lưỡi bò” để ban bố “biện pháp cấp tỉnh” để thăm dò phản ứng của các nước khác. Theo ông Tkacik, các nước Đông Nam Á có thể thông qua Công ước LHQ  về Luật Biển (UNCLOS) để thách thức vùng cấm đánh cá mới của Trung Quốc.

Rõ ràng, với thông báo này, Trung Quốc đang xem thường  UNCLOS. Nhưng họ đang vướng phải rất nhiều khó khăn, nhất là sự phản đối gay gắt của cộng đồng quốc tế. Tình hình có thể thay đổi vào giữa năm 2014, khi Tòa án quốc tế về luật biển (ITLOS) của LHQ bắt đầu quá trình xét xử đơn kiện của Philippines, thách thức tính hợp pháp của tuyên bố chủ quyền Trung Quốc trên hầu hết vùng biển này. Ngoài ra, hành động vô lý của Trung Quốc cũng đang vấp phải rào cản là “sự đoàn kết quan trọng của các nước ASEAN”.

Tuy nhiên, theo giới phân tích, trong ngắn hạn, các nước ASEAN sẽ tự kiềm chế để không tác động tới mục tiêu nhắm tới: đạt được COC.

Thanh Văn