(Cadn.com.vn) - Trong khi nhân loại đang gồng mình chống chọi với dịch bệnh, ở đâu đó người ta lại nghiên cứu, cho ra đời những loại virus, vi khuẩn mới khiến cuộc chiến chống dịch bệnh trở nên gian nan. Thậm chí, những loại “siêu dự án” này có thể tạo ra những đại dịch kinh hoàng.

Những tấm chăn từ thiện của đại tá Bouquet

Ngay từ những năm 1960, những người thổ dân da đỏ ở Pontiac, Canada nổi dậy chống lại quân Anh để bảo vệ chủ quyền lãnh thổ. Sir Jeffrey Amherst (1717-1797), Tổng tư lệnh quân đội Anh ở Bắc Mỹ lúc đó viết thư cho đại tá Henry Bouquet, tổng chỉ huy quân Anh tại Pontiac, ra lệnh gieo rắc bệnh đậu mùa nhằm giết hại thổ dân.

Được lệnh, Bouquet cho quân lính dùng những tấm chăn chứa đầy vi khuẩn gây bệnh, làm quà từ thiện cho người da đỏ. Hậu quả, 1/10 dân số người da đỏ chết vì bệnh tật phát đi từ những tấm chăn từ thiện này. Chưa hết, trong thời gian xảy ra chiến tranh giành độc lập của Mỹ (1775-1783), bệnh đậu mùa vẫn được con người sử dụng như một loại vũ khí lợi hại.

Mùa đông năm 1775, quân Mỹ mở những cuộc tấn công lớn nhằm giải phóng Quebec khỏi sự đô hộ của Anh. Tháng 12-1775, sau khi chiếm được Montreal, chỉ huy quân Anh tại Quebec lúc đó đã tiến hành “liệu pháp miễn dịch”, sử dụng vi khuẩn gây bệnh để tấn công quân Mỹ. Dịch đậu mùa lan rộng, hàng ngàn lính Mỹ thiệt mạng.

Những con chuột được dùng trong thí nghiệm tạo ra virus lai của bà Chen Hualan (ảnh nhỏ) ở Viện Nghiên cứu thú y Cáp Nhĩ Tân, Trung Quốc.

Virus lai của Trung Quốc

Theo trang tin Wired.com của Mỹ, cộng đồng thế giới hiện đang lo lắng về dự án do bà Chen Hualan ở Viện Nghiên cứu thú y Cáp Nhĩ Tân (HVRI) thực hiện, tạo ra dòng virus lai có chủ ý (hay virus cúm gia cầm đột biến) giữa virus cúm gia cầm H5N1 và cúm lợn H1N1.

Chi tiết nghiên cứu nói trên được công bố trên tạp chí Science năm 2013. Ngay sau khi được công bố, nó dấy lên làn sóng tranh luận quyết liệt trong cộng đồng các nhà khoa học, đặc biệt là mục đích nghiên cứu.

Thay vì chữa bệnh, nó lại gieo rắc thảm họa, nhất là khi bị đánh cắp, lợi dụng vào những mục đích khác, nhất là rơi vào tay bọn khủng bố. Theo chuyên gia vi trùng học Richard Ebright ở Đại học Rutgers, Hà Lan, nghiên cứu trên không mới so với nghiên cứu được công bố trước đó vài tháng, vì vậy mà người ta nghi ngờ người Trung Quốc đã “chôm lại”, duy chỉ có khác là sử dụng chuột để thí nghiệm.

Thực hư ra sao chưa ai hiểu nhưng Giáo sư Simon Wain-Hobson, chuyên gia virus học ở Viện Pastuer (Pháp) còn khẳng định, chủng virus do viện HVRI tạo ra rất dễ lây truyền từ người sang người, có  mức độ tử vong lớn bởi cơ sở virus học của công trình này không chắc chắn, không có lợi cho việc khống chế các chủng virus cúm mới, thậm chí còn gây họa một khi bị lợi dụng.

Siêu virus H1N1 của Mỹ

Tờ DailyMail của Anh số ra ngày 2-7 cho biết, giáo sư virus học Yoshihiro Kawaoka, ở Viện nghiên cứu virus cúm, đại học Wisconsin (Mỹ) vừa nghiên cứu thành công phiên bản virus cúm lợn H1N1 có khả năng kháng lại các kháng thể con người. Nói cách khác, nó có thể vượt qua hệ miễn dịch con người một cách dễ dàng, thậm chí còn vô hiệu hóa cả các loại vaccine mới nhất.

Giáo sư Kawaoka xác nhận về dự án này song bác bỏ cáo buộc cho rằng, siêu virus H1N1 có thể thoát ra ngoài môi trường đồng thời khẳng định, nó được chế tạo và bảo quản trong môi trường tuyệt đối an toàn.

Cũng theo ông Kawaoka, dự án chế tạo siêu virus nói trên nhằm giúp khoa học hiểu sâu thêm về cơ chế virus cúm lợn biến đổi gen trong môi trường tự nhiên, giúp con người cho ra đời loại vaccine phòng chống mới có hiệu quả hơn. 

Trong nghiên cứu, Kawaoka đã chọn chủng H1N1 kháng thể, sau đó tiến hành lặp đi lặp lại quá trình này nhiều lần cho đến khi tạo được một chủng virus mới, giống như chủng virus gây dịch cúm Tây Ban Nha năm 1918 khiến hơn 50 triệu người chết.

Kim Hùng

(Theo WC/DC)